مهم‌ترین دلایل تصادفات جاده‌ای در ایران و راهکارهایی برای کاهش تصادفات!

تصادفات جاده‌ای یکی از مهم‌ترین چالش‌های حمل‌ونقل در ایران است که سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد و خسارات مالی سنگینی به جامعه وارد می‌کند. بررسی آمارها نشان می‌دهد که ایران یکی از کشورهایی است که نرخ تصادفات جاده‌ای در آن بالاست. این سوانح معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل انسانی، فنی و محیطی رخ می‌دهند. در این مقاله باکامیون مهم‌ترین دلایل تصادفات جاده‌ای در ایران را بررسی کرده و راهکارهایی برای کاهش این حوادث ارائه می‌دهیم.  

عوامل انسانی مهم‌ترین دلایل تصادفات جاده‌ای

طبق آمار پلیس راهنمایی و رانندگی، بیش از ۷۰٪ تصادفات در ایران ناشی از خطای انسانی و مهم‌ترین دلایل تصادفات جاده‌ای است. این خطاها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:  

• سرعت غیرمجاز و عدم رعایت فاصله ایمن: رانندگی با سرعت بیش از حد مجاز یکی از اصلی‌ترین عوامل تصادفات در ایران است. این مسئله به‌ویژه در بزرگراه‌ها و جاده‌های بین‌شهری که رانندگان احساس امنیت بیشتری دارند، بیشتر دیده می‌شود.
• سبقت غیرمجاز و لایی‌کشی: برخی رانندگان، به‌ویژه در جاده‌های دوطرفه، برای صرفه‌جویی در زمان یا رقابت با دیگر خودروها اقدام به سبقت غیرمجاز می‌کنند که منجر به تصادفات مرگبار می‌شود. عدم دید کافی از مسیر مقابل و ورود ناگهانی به لاین مخالف از دلایل اصلی این حوادث هستند.  
• خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان، به‌ویژه رانندگان کامیون: رانندگی در حالت خستگی، زمان واکنش راننده را کاهش می‌دهد و ممکن است منجر به خواب رفتن پشت فرمان شود. این مشکل در میان رانندگان وسایل نقلیه سنگین که ساعت‌های طولانی رانندگی می‌کنند، رایج‌تر است.
• حواس‌پرتی هنگام رانندگی (استفاده از موبایل و سایر وسایل الکترونیکی): ارسال پیامک و صحبت با تلفن همراه، تنظیم GPS در حین رانندگی یا خوردن و آشامیدن یا صحبت با سرنشینان، همه این موارد می‌توانند باعث کاهش توجه راننده به جاده شده و تصادفات را افزایش دهند.
• عدم رعایت قوانین رانندگی و رانندگی تهاجمی: بسیاری از تصادفات به دلیل رعایت نکردن تابلوهای راهنمایی و رانندگی، عبور از چراغ قرمز، تغییر مسیر ناگهانی و انجام حرکات خطرناک رخ می‌دهند. رانندگی تهاجمی، عدم رعایت حق تقدم و بی‌احترامی به سایر رانندگان نیز خطر تصادف را افزایش می‌دهد.  
• رانندگی تحت تأثیر الکل و مواد مخدر: رانندگی در حالت مستی یا تحت تأثیر مواد مخدر یکی از خطرناک‌ترین عوامل تصادفات است. این مسئله باعث کاهش هوشیاری، اختلال در تصمیم‌گیری و کاهش توانایی کنترل خودرو می‌شود.  

عوامل فنی و نقص خودرو

علاوه بر خطای انسانی که از مهم‌ترین دلایل تصادفات جاده‌ای است، برخی تصادفات به دلیل نقص فنی در خودرو یا عدم رسیدگی به وضعیت فنی وسیله نقلیه رخ می‌دهند.  

• نقص در سیستم ترمز: ترمزهای نامناسب یا فرسوده باعث افزایش مسافت توقف خودرو و کاهش کنترل راننده در شرایط اضطراری می‌شوند.
• لاستیک‌های فرسوده و نامناسب: لاستیک‌های کهنه، صاف یا کم‌باد می‌توانند باعث لغزش خودرو در شرایط جاده‌ای نامناسب و ترکیدن ناگهانی شوند که منجر به واژگونی و خروج از جاده می‌شود.
• نقص در سیستم فرمان و تعلیق خودرو: اختلال در عملکرد سیستم فرمان و تعلیق خودرو می‌تواند باعث عدم کنترل صحیح خودرو در پیچ‌ها و سرعت‌های بالا شود.
• نقص در سیستم روشنایی خودرو: چراغ‌های معیوب یا تنظیم‌نشده می‌توانند در دید رانندگان در شب یا شرایط نامساعد جوی اختلال ایجاد کنند و منجر به تصادف شوند.

عوامل محیطی و جاده‌ای از دلایل تصادفات جاده‌ای

برخی تصادفات به دلیل شرایط محیطی و مشکلات زیرساختی جاده‌ها رخ می‌دهند.  

• وضعیت نامناسب جاده‌ها و ایمنی پایین راه‌ها: وجود چاله‌های بزرگ، آسفالت نامناسب و ترک‌خوردگی سطح جاده، عدم وجود گاردریل و علائم هشداردهنده کافی و طراحی نامناسب تقاطع‌ها و شیب‌های خطرناک  از عوامل تصادفات است.
• شرایط نامساعد جوی (باران، برف، مه و یخ‌زدگی جاده‌ها): رانندگی در هوای بارانی، برفی و مه‌آلود باعث کاهش دید راننده و لغزندگی سطح جاده می‌شود که احتمال تصادف را افزایش می‌دهد.  
• عدم روشنایی کافی در جاده‌ها، به‌ویژه در جاده‌های روستایی: کمبود چراغ‌های روشنایی در جاده‌های برون‌شهری باعث کاهش دید رانندگان و افزایش احتمال برخورد با عابران پیاده، حیوانات و سایر خودروها می‌شود.  

بیشتر بخوانید: بیشترین آمار تصادف در سال ۱۴۰۳ برای کدام استان است؟

راهکارهایی برای کاهش تصادفات جاده‌ای در ایران

۱- کنترل و نظارت بیشتر بر رانندگان پرخطر: استفاده از دوربین‌های کنترل سرعت و سیستم‌های هوشمند جاده‌ای و جریمه و توقیف گواهینامه رانندگان پرخطر.

۲- بهبود فرهنگ رانندگی و رعایت قوانین: افزایش آگاهی رانندگان از طریق آموزش‌های همگانی و دوره‌های بازآموزی، برخورد جدی‌تر با رانندگان متخلف و اجرای قوانین سختگیرانه‌تر!

۳- تقویت ایمنی خودروها و نظارت بر استانداردهای فنی: الزام رانندگان به کنترل فنی دوره‌ای خودرو و استفاده از لاستیک‌های استاندارد و ترمزهای بهینه.

۴- بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای: ترمیم آسفالت جاده‌ها و بهبود علائم هشداردهنده و افزایش نورپردازی جاده‌ها و ساخت پل‌های عابر پیاده.